Er allt leyfilegt? Evrópusambandið og Heimssýn

Umræðan um aðild Íslands að Evrópusambandinu virðist vera farin að ná nýjum lægðum. Ávallt er kallað eftir betri og upplýstari umræðu en því kalli er ekki svarað. Stjórnmálamenn virðast ekki hafa áhuga á því að ræða málið og hagsmunasamtök virðast einnig áhugalaus. Blogg-síður halda uppi einhverri umræðu en hún er vægast sagt afar misjöfn og virðist fyrst og fremst byggja á því að menn segja skoðun sína á Evrópusambandinu til góðs eða ills.

Þegar skýrsla Evrópusambandsins um aðildarumsókn Íslands lá fyrir fékk hún sáralitla umfjöllun. Þar spilar Icesave-málið líklega mikið inní , en samt sem áður virtist áhugi fjölmiðla og annarra ekki vera mikill á því að greina frá efni hennar á neinn hátt. Það eina sem almenningur fékk var þunn yfirferð um helstu áherslur hennar. Formaður Heimssýnar kom fram með það sjónarmið í Silfri Egils 28. feb. að honum fyndist að draga skyldi umsóknina til baka þar sem Evrópusambandið væri farið að koma fram með kröfur um hverju þurfi að breyta hérlendis, án þess þó að koma fram með einhverja gagnrýni á þá þætti sem að Evrópusambandið leggur til að verði breytt. Er þingmaður Vinstri grænna á móti því að breyta skipun dómara í Hæstarétt og að hvalveiðar verði lagðar niður? Svo dæmi séu tekin af því sem Evrópusambandið bendir á að þyrfti að breyta hérlendis.

Það er orðin döpur staðreynd ef að umræðan er komin á það lágt stig að nú sé aðild að Evrópusambandinu ekki einu sinni til umræðu heldur hvort draga eigi umsóknina til baka. Það er í raun fáránleg staða sem formaður Heimssýnar er í, bæði að vera formaður þeirra samtaka sem og að vera í þingflokki Vinstri grænna. Það hefði kannski verið ráðlegra hjá Heimssýn að velja sér formann sem ekki er um leið þingmaður í ríkistjórn sem styður aðildaviðræður að Evrópusambandinu. Hvernig geta þessi tvö hlutverk hans farið saman? Verður það þá ekki óneitanlega að hlutverki hans að grafa undan störfum ríkistjórnarinnar? Það hlýtur að vera skylda stjórnmálamanna sem styðja ríkistjórnina að stuðla að sem bestum samningum fyrir Ísland. Við erum stödd á þeim tímapunkti núna að leggja allt í sölurnar til þess að ná fram sem bestum samningi fyrir Ísland. Bæði er búið að leggja fjármuni og tíma í aðildarumsókn Íslands, en einnig er það grundvallaratriði í stjórnarsáttmála ríkistjórnarinnar. Því hafa stjórnmálamenn skyldu til þess að gera sitt besta og grafa ekki undan störfum samninganefndarinnar.

Sá tími kemur síðar að deila skuli um hvort aðild að Evrópusambandinu verður samþykkt en sá tími er ekki núna, í hið minnsta er það blóðugt ef menn eru vísvitandi að reyna grafa undan umsókninni áður en samningur liggur fyrir. Í allri þeirri umræðu um aukið lýðræði og trúverðugri stjórnmál hlýtur afstaða formanns Heimssýnar að vera óæskileg. Hér má einnig spyrja sig hvort að formaður Bændasamtaka sé einnig kominn í þann farveg að grafa undan aðildaviðræðunum og er sú afstaða einnig slæm. Það er jafnvel alvarlegra hjá Bændasamtökunum þar sem þau bera mikla ábyrgð sem hagsmunaaðili bænda. Þau þurfa að geta veitt þeim hlutlausar og ítarlegar upplýsingar um þá kosti og galla sem aðild að Evrópusambandinu hefur fyrir bændur. Hvernig geta þeir það þegar aðildarsamningur liggur ekki fyrir?

Það má jafnvel velta því fyrir sér hvort þessi nálgun formanns Heimssýnar gangi gegn leikreglum lýðræðisins. Það getur seint talist lýðræðislegt, að hafna Íslendingum um þann rétt að fá besta mögulegan samning með því að reyna að draga umsóknina til baka eða veita samninganefndinni ekki nauðsynlegan stuðning, heldur halda úti málflutningi sem byggir að einhverju leyti á þekkingarleysi þar sem samningur liggur ekki fyrir.